Door: Focusplaza
De grondstoffentekorten en -prijzen lopen op, hoe gaan we daar als sector mee om? Moeten retailers en leveranciers meer langetermijncontracten sluiten? Hoe zit het met plantaardige eiwitten: lossen die het voedsel- en duurzaamheidsprobleem wel echt op? Deze en andere vragen kwamen voorbij tijdens een interactieve studiosessie (die overigens plaatsvond voor de inval van Rusland in Oekraïne).
‘We moeten de consument gaan opvoeden en hem leren dat hij/zij niet altijd alles kan krijgen op het moment dat hij/zij het wil hebben.’
‘Maar wie moet het oplossen? Wie legt het product niet meer in het schap en loopt de kans dat de concurrent dat wél doet?’
‘Er is geen retailer die de avocado of kiwi uit het schap durft te halen.’
‘Maar is het nog wel te verantwoorden om die producten in het schap te houden? ‘Communicatie is cruciaal – daar moet beweging in komen in het belang van toekomstige generaties. Het zou mooi zijn om daar een eerlijk gesprek over te hebben tussen leverancier en retailer.’
Bovenstaande vragen en overwegingen kwamen aan de orde tijdens de interactieve studiosessie van de groepen ‘Masters in Future Food’ en ‘FoodFocus Profs’ van Focusplaza. Gastsprekers waren onder andere Alex Krijger (Krijger & Partners) en Floor Buitelaar (Bright Green Partners). Onder leiding van Fons Blomhert en Gerrit Grievink gingen zij met de Focusplaza-leden het gesprek aan over onder andere het tekort aan grondstoffen. Een actueel vraagstuk, waar de hele sector mee worstelt. Want door de hogere grondstofprijzen staan marges onder druk. Bovendien zijn de containerprijzen gigantisch en is er schaarste in verpakkingsmaterialen.
Hoge voedselprijzen
Dat de foodsector hard getroffen wordt door hoge voedselprijzen is geen geheim, aldus Alex Krijger van Krijger & Partners. Oorzaken: hoge energieprijzen, aanvoerproblemen, inelastisch aanbod, hoge prijzen van grondstoffen, kunstmest en veevoer, inflatie en extreem weer met als gevolg misoogsten. ‘Veel van deze problemen hebben helaas ook te maken met corona’.
Daarnaast speelt ook de geopolitiek een rol (de studiosessie vond zoals gezegd plaats voor de inval van Rusland in Oekraïne, red.). Zo trekt China zich nog steeds terug achter de muur. Krijger: ‘Je kunt niet of nauwelijks afreizen naar China en de kans bestaat dat dit nog wel even zo blijft. Daar zit meer achter dan alleen corona.’
Maar goed, ook corona heeft als gezegd wel degelijk z’n effecten gehad. In januari 2020 kwamen delen van de productie in China stil te liggen door de uitbraak van de coronapandemie. ‘Het totale aanbod daalde. De verwachting was dat de wereldeconomie zou instorten door de pandemie. Gevolg: de totale vraag daalde. Producenten schroefden hun productie terug en hielden kleinere voorraden aan. De praktijk was echter anders, de economie trok sneller aan dan verwacht. De vraag naar producten bleef gelijk of steeg zelfs. Tekorten en forse prijsstijgingen van grondstoffen en een onvoorbereide logistiek bleken het gevolg.’
Tekorten in plantaardige markt
Wat is de invloed van dit alles op de plantaardige markt? Die vraag kwam tijdens de studiosessie ook voorbij. ‘De vraag naar plantaardige producten groeit. Dat zorgt ervoor dat de hele keten nu pas echt op gang komt’, aldus Floor Buitelaar. ‘Leveringsproblemen worden niet alleen veroorzaakt door grondstoffentekorten, maar vaak ook door een mismatch in de supply chain.’
De wereldbevolking groeit. Er worden problemen voorzien in volume, maar vooral ook in de milieubelasting van de productie van voedsel. Met de verschuiving naar een meer plantaardig voedingspatroon gaan we van dierlijke eiwitten naar plantaardige eiwitten. Lost dit het tekort aan voedsel – lees: een tekort aan (dierlijke) eiwitten – op of wordt dit ‘eiwitprobleem’ dan alleen maar verplaatst? ‘We voeren nu dieren met bepaalde grondstoffen; we voeren een kip bijvoorbeeld zo’n 9 kilogram eiwit om er 1 kilogram kip uit te halen. In de basis is er dan geen probleem om mensen te voeden op aarde’, aldus Floor Buitelaar.
Maar is het per definitie wel zo duurzaam om mensen te voeden met plantaardige alternatieven? Want ook bij de productie van vleesvervangers blijven bijvoorbeeld grondstoffen over. Duurzaamheid gaat in die zin verder dan alleen ‘minder vlees’ eten. ‘Ja, het is misschien nóg duurzamer en meer ‘circulair’ om een blik kikkererwten in ons eten te gooien dan om die plantaardige burger te eten. Maar als branche moeten we de consument helpen, stap voor stap, zodat hij weet welke keuzes hij het beste kan maken.’
Het opvoeden van de consument, daar moeten we met z’n allen dus nog veel meer op inzetten.
De kracht van verbinding
Samen zie, hoor en leer je meer. Andere inzichten die de groep meenam uit de sessie:
• Strategische samenwerkingen tussen producent en retailer zijn noodzakelijk, vooral over het wat en waarom. Het is belangrijk om samen de categorie groter te maken en niet alleen maar uit individueel belang het fairshare te willen verhogen. Kijk naar andere KPI’s om de samenwerking te beoordelen.
• We moeten niet vergeten dat de concurrentie in de Nederlandse markt groot is. Retailers moeten hun marktaandelen keihard verdedigen. Zij moeten hard werken om de boel overeind te houden en e-commerce kost nog steeds veel geld. Zowel leveranciers als retailers moeten investeren in e-commerce, die transitie stopt niet, we móeten veranderen.
• Kan de levensmiddelensector meer lange termijnsamenwerkingen opzetten en minder gaan werken met jaarcontracten? Dan kunnen leveranciers, retailers en producenten vooraf ook samen betere prognoses bepalen en daarop inspelen. Tekorten in grondstoffen, verpakkingsmaterialen of productiepersoneel kunnen op korte termijn vaak niet meer worden opgelost. Het is spannend om een lange termijnsamenwerking aan te gaan, maar de noodzaak is er nu wel.
Kortom, genoeg waardevolle input om een vertaalslag te maken naar de eigen business. Laten we samen toekomstbestendig zijn, een gezonde business voeren en de wereld een beetje verbeteren.
