Door: Milou Dekkers
‘Verduurzaming’ is een veelbesproken thema. Het is complex, breed en heeft geen vaste kaders. Het vergt bovendien vaak grote investeringen. En dan rijst al snel de vraag: gaat verduurzaming niet ten koste van de winstgevendheid? Nee, betoogt Arjan Oosterlee, interim-directeur en voorzitter van De Kameleons. ‘Verduurzaming schept juist ook kansen.’
‘People, Planet, Profit’. De drie P’s waarmee vrijwel alle ondernemers inmiddels wel bekend zijn. Maar hoe breng en houd je deze drie in balans? Allereerst door te focussen op het behalen van winst, aldus Arjan Oosterlee. ‘Daar is niks mis mee. Want alleen met winst – ‘profit’ – op lange termijn kun je duurzaamheid betalen. Verduurzaming en winst sluiten elkaar alleen al daarom niet uit.’
Eerlijk is eerlijk: verduurzaming kost in eerste instantie geld. ‘Wil je bijvoorbeeld minder plastic verbruiken bij je verpakkingen, dan moet je productielijnen aanpassen. Ook moet je investeren in onderzoek: welke nieuwe grondstoffen zijn nodig? Zijn deze beschikbaar? En in welke mate? Beschermt het nieuwe verpakkingsmateriaal net zo goed als het huidige verpakkingsmateriaal? Zijn er gevolgen voor de houdbaarheidsdatum? Maar met de juiste visie en investeringen, kunnen die kosten uiteindelijk meer rendement genereren.’
Verwaarden van restproducten
Kies voor een verduurzamingsstrategie die geld oplevert, benadrukt Oosterlee. ‘Denk aan het ‘verwaarden’ van restproducten. Verduurzaming kan zo zelfs leiden tot meer winstgevendheid. Zo kun je je duurzaamheidsagenda blijven uitvoeren en onderhouden.’
Zelf is hij op dit moment interim business unit leader bij Lamb Weston Meijer, producent van diepvriesaardappelproducten. ‘Bij aardappels voor frietproductie blijven aardappelresten en snijwater over. Tot 25 jaar geleden werd dit weggegooid. Nu worden er hoogwaardige producten van gemaakt voor chips, aardappeldeeg, gnocchi en mashed potato. Er liggen veel kansen voor verwaarding van deze reststroom. Zo kun je ervoor zorgen dat je je footprint verkleint en tegelijkertijd je winstgevendheid verbetert.’
Van melk naar cosmetica
Belangrijk hierbij is goed te kijken waar precies de kansen liggen. ‘Daarbij geldt: kijk breed en wees creatief. En onthoud ook: je hoeft niet alles zelf te kunnen. Neem de divisie FrieslandCampina Ingrediënts. De divisie houdt zich bezig met de verwaarding van melkcomponenten. Deze kunnen gebruikt worden in babyvoeding, medische voeding, maar ook in cosmetica, een product met een veel grotere waarde. Maar een melkfabriek kan niet ineens cosmetica maken, dat is duidelijk. Zo’n stap vraagt dus creativiteit, samenwerking en een langetermijnvisie.’
‘Breng duurzaamheid naar directiekamer’
Aandeelhouders en stakeholders zijn niet altijd onverdeeld enthousiast over verduurzamingsplannen. De angst bestaat dat alle duurzaamheidsambities ten koste gaan van de winstgevendheid. En dat betekent soms het einde van een ceo. Tegelijkertijd is het toenemend aantal B Corp-certificeringen het bewijs dat steeds meer ondernemingen serieuze stappen maken op het gebied van duurzaamheid.
Wil je als bedrijf ook die serieuze stap zetten, breng dan eerst een aantal zaken binnen je bedrijf goed in kaart, zegt Oosterlee. ‘De vervuiling en je footprint, alles wordt geregistreerd, dus veel gegevens zijn bekend. Hoeveel verpakkingsmateriaal verbruik je? Hoeveel gas en elektra? Hoeveel uitstoot komt er voor rekening van je bedrijf? Overal liggen kansen om duurzame stappen te zetten.’
We moeten af van ‘greenwashing’ en daadwerkelijk iets met duurzaamheid doen, aldus Oosterlee. Belangrijk daarbij is dat duurzaamheid niet langer alleen een ‘afdelingsissue’ is. ‘Breng verduurzaming naar de directiekamer. Zorg dat het onderwerp op de directieagenda komt te staan. Benader het commercieel en als strategische kans. Breng verduurzaming in relatie met riskmanagement, dan hebben ceo’s en cfo’s er ook sneller oren naar.’
‘Natuur heeft ook waarde’
Geld is een ruilmiddel. Een eenheid om waarde te definiëren. Maar de natuur heeft oók waarde. En hoe meer productie ten koste gaat van het milieu, hoe meer dit prijskaartje van verloren natuur gaat drukken op de winst.
Oosterlee: ‘Kijk je naar de integrale kosten, dan zien beslissingen in relatie tot kosten en opbrengsten er ineens heel anders uit. Dan blijkt dat van de oorspronkelijke winst niet veel meer over is. En de investering in een duurzaam systeem blijkt ineens niet meer zo’n grote investering.’
Verduurzamen? Start op tijd
Voel je druk om je bedrijf te verduurzamen? Dat is niet vreemd. Met de ‘Sustainable Development Goals’ van de Verenigde Naties als leidraad voor 2030 gelden ook voor leveranciers in de foodretail nieuwe normen. De onlangs door het Europees Parlement goedgekeurde ‘Green Deal’ moet een halt toeroepen aan klimaatverandering en aantasting van het milieu. De Nederlandse overheid komt met een nieuwe Klimaatwet die de CO2-uitstoot verder moet terugdringen. Bijbehorende regels en voorwaarden beïnvloeden bedrijven. ‘Naast wet- en regelgeving waaraan bedrijven moeten voldoen kan er ook een druk op grondstoffen ontstaan. Bijvoorbeeld omdat er minder bestrijdingsmiddelen gebruikt mogen worden of een groter aandeel biologisch moet zijn. Dat alles kan beperkend werken’, zegt Oosterlee.
Wacht je als bedrijf op wetgeving, dan kun je nog even vooruit: pas tussen 2030 en 2040 gaan veel nieuwe quota, normen en wetten in. Maar voldoe je dan niet aan de eisen, dan volgen hoge boetes die, meer nog dan verduurzamingskosten, ten koste gaan van de winst. ‘Kort gezegd: je moet, dus start op tijd.’
Dat heeft ook nog een aantal andere voordelen. ‘Behoor je tot de koplopers op het gebied van duurzaamheid, dan creëer je een propositie waarmee je consumenten overtuigt te kiezen voor jouw merk. Vooral de jonge generatie staat kritisch tegenover vervuiling en kiest bewust duurzaam. Ook maak je nu nog kans op subsidies. Wacht je tot 2035? Dan zijn de subsidies op en is de consument al klant bij de concurrent die wél tijdig is begonnen met de verduurzamingsslag.’
Namens De Kameleons, de beroepsvereniging voor commerciële interim professionals
In FPWork elk nummer een bijdrage van De Kameleons. In deze editie een interview met Arjan Oosterlee, interim-directeur en voorzitter van De Kameleons. Het managen van commerciële verbeteringsprocessen is een van onze specialiteiten. Daarnaast zijn onze leden professionals in category management, trade marketing, sales, communicatie, shopper marketing en sourcing. Wilt u duurzaamheid versneld op de kaart zetten of als project integreren in uw onderneming? Maak dan gebruik van een specialist van De Kameleons. Onze leden hebben meer dan tien jaar commerciële ervaring en minimaal drie jaar interim ervaring.
Onze Leden: Andre Adolfs, Linda Commandeur, Lucien Dechesne, Natascha Cordia, Dennis van Delden, Frank Dikhoff, Marcel Jonkers, Bart Heek, Marry Berkhout – de Koning, Bas Lippens, Robbert Nijssen, Arjan Oosterlee, Harold Overweg, Monique Peeters, Mariska van der Poel, Linda Platvoet, Manon Steenbergen, Auke Teunissen, Carin van Thiel, Isabelle Val, Aart Veenstra, Joost Verhagen, Pieter Verhoeff, Dick ten Voorde, Peter van der Woude en Mariek Wilms.
