In de formule-atlas van FPWork beschrijven we per editie de geografische aspecten van supermarktformules vanuit een wisselende invalshoek. Deze keer is dat het fenomeen schaalvergroting. De informatie is afkomstig van Bureau van der Weerd, adviesbedrijf in winkelonderzoek.
Schaalvergroting is al jarenlang een belangrijke aanjager in de slag tussen supermarktformules om elke vierkante meter winkelvloer. De afgelopen vijftien jaar nam het gemiddelde winkelvloeroppervlakte (wvo) per supermarkt toe van 800 m² in 2005 tot bijna 1.200 m² in 2021, zo blijkt uit een analyse op basis van data van Locatus (zie grafiek 1). Verdeeld naar grootteklassen is de trend van schaalvergroting ook duidelijk zichtbaar: het aantal supermarkten kleiner dan 800 m² wvo is flink afgenomen, terwijl het aantal supermarkten boven de 800 m² wvo aanzienlijk is gegroeid (zie grafiek 2). Op kaartbeelden is schaalvergroting nog manifester inzichtelijk te maken. In onderstaande kaartbeelden zijn de supermarkten met een minimaal wvo van 1.600 m² wvo weergegeven. Los van de veranderingen in het landelijke formulebeeld is duidelijk zichtbaar dat het aantal grotere supermarkten aanzienlijk is toegenomen.
Grafiek 1. Stijging van het gemiddelde wvo van supermarkten, 2005-2021 
Grafiek 2. Ontwikkeling wvo supermarkten per grootteklasse, 2005-2021
200 Lidls te klein
De strijd tussen de formules wordt met name uitgevochten op de versafdelingen. Dit is dé plek in de supermarkt waar onderscheidend vermogen wordt gecreëerd en formuleconcepten optimaal kunnen inspelen op actuele klantbehoeften en consumentenvoorkeuren, ofwel vers is ‘the battle ground’ om groei in marktaandeel. Met de opmars van online zullen versafdelingen in de supermarkten steeds belangrijker worden. Inspelen op de behoefte aan gemak, vers en gezond vraagt om meer ruimte voor foodservice. Versafdelingen moeten daarnaast ook klantbeleving bieden. Dit vraagt allemaal ruimte. De komende jaren zal de trend van schaalvergroting zich daarom naar verwachting voortzetten, mogelijk met een versnelling aangezien diverse formules nog altijd een fors aantal winkels hebben in de grootteklasse van 800 – 1.100 m² wvo. Zo blijkt uit een nadere analyse dat ruim 200 winkels van Lidl in deze groep vallen en ook Aldi beschikt over veel vestigingspunten die een maatje moeten doorgroeien voor een toekomstbestendige exploitatie. Werk aan de winkel dus voor veel formules in de verdere optimalisatie van hun vestigingennetwerk.
2021: supermarkten met > 1.600 m² wvo
(Bron: Locatus en Bureau van der Weerd)
2005: supermarkten met > 1.600 m² wvo
(Bron: Locatus, Bureau van der Weerd)
