Door: High Touch executive search
Na vijf jaar als eindverantwoordelijke bij Natudis had Steven van Wijk (53) helder voor ogen dat zijn volgende functie een meer maatschappelijk karakter moest hebben. ‘Het is heel fijn om het resultaat van het bedrijf in veel meer aspecten dan alleen omzet en winst uit te kunnen drukken’, aldus de nieuwe algemeen directeur van Fairtrade Original.
Fairtrade Original zocht naar een nieuwe algemeen directeur die in kon spelen op de veranderende situatie waarin het bedrijf zich bevindt. Michael Boeren, senior partner bij High Touch Executive Search, koppelde onderneming en Van Wijk aan elkaar, op een bijzonder moment. Boeren: ‘Het was uitgerekend bij het begin van de eerste lockdown. Steven had daardoor zijn eerste gesprekken over een eventuele functie online. Dat is toch wel apart als je tot dan niet vaak met Teams hebt gewerkt.’
Van Wijk heeft desondanks tijdens het gesprek zowel zijn persoonlijke als professionele kant kunnen laten zien. Dat bleek de sleutel. Hoewel groei, omzet en (in dit geval beperkte) winstgevendheid natuurlijk belangrijk zijn, en er voor de organisatie in dit opzicht een duidelijke ambitie ligt, draait het werk van Fairtrade Original om het maken van sociale impact. De organisatie werkt nauw samen met boeren en verwerkers in Afrika, Azië en Zuid-Amerika en heeft een duidelijke missie: eerlijk eten en drinken bereikbaar maken voor iedereen, door het ontwikkelen van lokale handelsketens. ‘Onze winst is een beter leven voor de mensen met wie we samenwerken’, aldus Van Wijk. ‘Ervoor zorgen dat we de boeren, die de verse ingrediënten voor onze producten verbouwen, kunnen helpen bij het verdienen van een leefbaar inkomen.’
Transformatie
Fairtrade Original is een bedrijf met een idealistische doelstelling, maar is inmiddels zo gegroeid dat daarnaast ook een meer zakelijke kijk gevraagd wordt om succesvol te kunnen blijven ontwikkelen. De onderneming maakte vorig jaar een groei van 20 procent mee, de omzet nam toe van 16 tot 20 miljoen euro. Eenzelfde stap wordt dit jaar verwacht. Van Wijk: ‘De afgelopen drie jaar is de transformatie van een inkoopgerichte organisatie naar een marktgerichte organisatie ingezet. Erg belangrijk, want commercieel succes is een voorwaarde om te kunnen blijven investeren in de bouw van lokale handelsketens. We zijn immers geen ngo maar een bedrijf. We zijn zo gegroeid dat we in een andere categorie zijn gaan spelen en we zullen ervoor moeten zorgen dat we onze unieke positie van kleine, maar serieuze partij verder uitbouwen. We moeten ervoor zorgen dat we door een iets zakelijkere opstelling, met onze waarden en idealen voorop, onze bedrijfsvoering professionaliseren. Dat betekent ook dat we, als een assortiment bijvoorbeeld niet roteert, afscheid van zaken zullen moeten nemen. Dat houdt overigens niet in dat we dan per direct afscheid van onze producerende partners nemen, wij hebben de verantwoordelijkheid om hen goed te blijven begeleiden.’
Fairtrade Original zocht iemand die het bedrijf door deze fase kan helpen. Van Wijk vindt het mooi om bij een bedrijf te beginnen dat al ruim zestig jaar bestaat en toch voelt als een scale-up, waar hij aan al het goede wat al gebeurt nog iets kan toevoegen. Hoewel het vanzelfsprekend door corona iets langer duurde voordat van Wijk ‘geland was’, leerde hij het bedrijf wel razendsnel kennen. ‘De coronapandemie heeft een grote impact op onze bedrijfsvoering. De coöperaties en verwerkers worden geraakt door de lockdowns en de pandemie leidt tot een schaarste aan containers in Azië. Je wordt hierdoor snel bij de operatie betrokken en dat helpt bij het leerproces.’
Draagvlak
De tijd voor de strategische analyse is nu aangebroken, stelt de algemeen directeur. ‘Er is de gelegenheid om samen weer vooruit te kijken en over de toekomst na te denken. Welke strategie draagt het best bij aan onze ambitie, het maken van impact? Dit gaan we samendoen, er is veel kennis en expertise in de organisatie aanwezig en het is essentieel dat er draagvlak is voor het plan waar we de komende drie jaar aan gaan werken.’ Van Wijk heeft iedereen hard nodig, want het bedrijf groeit en groeit. ‘We hebben de wind in de zeilen en dat geeft weer nieuwe uitdagingen. We moeten ervoor zorgen dat we onze processen zo inrichten zodat we de groei blijven faciliteren. Mijn ervaring met supplychain management komt nu goed van pas.’
Heeft hij iedereen al meegekregen in zijn ideeën? ‘Iedereen is misschien wat sterk uitgedrukt, maar het gaat ook niet om mijn ideeën maar om wat het beste idee is voor Fairtrade Original. Ook mijn inzicht kan veranderen onder invloed van anderen. Het gaat er vooral om dat we er een goed gesprek met elkaar over voeren.’ Het aantal, vaak kleinschalige boerencoöperaties in landen als Thailand, Sri Lanka, Marokko, Colombia, Nicaragua en Peru waarmee wordt samengewerkt is de laatste jaren toegenomen. Een rebranding van het merk drie jaar terug, bracht nieuw elan, een helder doel en mooie cijfers. Met name de kruidenpasta’s, gebaseerd op de wereldkeuken en koffie doen het goed, zowel in Nederland, als over de grens in Duitsland. ‘De Duitse consument winkelt wat bewuster dan de Nederlandse; biologische en fairtradeproducten vallen daar in een vruchtbare bodem.’
Goed imago
Het bedrijf moet heel hard werken om aan de vraag te kunnen voldoen. ‘We ‘sourcen’ onze producten vooral bij kleinschalige boerencoöperaties, die we helpen bij het opbouwen van een duurzame toekomst. Dat doen we niet bij hele professionele coöperaties die al gewend zijn om grote volumes te leveren. Het gevolg is dat als we meer rode chili’s nodig hebben, we die niet direct morgen in huis hebben. Opschalen vraagt tijd, zeker als het risico van een mislukte oogst altijd op de loer ligt. We moeten veel meer controle krijgen op de supplychain, breder gaan sourcen, met meer coöperaties samenwerken. Met de intentie om nog meer mensen te helpen, maar ook om ons merk te versterken. Dat alles in een goede harmonie en balans.’
Hoezeer het belang van een gezonde bedrijfsvoering wordt benadrukt, afkomst en het doel van Fairtrade Original mogen onder geen beding uit het oog worden verloren. ‘We willen sociale impact maken, onze partners helpen een bestaan op te bouwen.’ In de Inspirerende 40, een lijst van de 40 meest inspirerende organisaties die het strategisch adviesbureau Synergie elk jaar samenstelt, staat Fairtrade Original op de zesde plaats. Een goed imago is zeker voor een bedrijf dat zich bezighoudt met fairtrade vanzelfsprekend cruciaal. ‘Meer dan waar ook ben je je hier bewust dat de dingen die we uitdragen moeten kloppen.’
In de Inspirerende 40 staat Fairtrade Original op de zesde plaats
‘Meer dan waar ook ben je je hier bewust dat de dingen die we uitdragen moeten kloppen’, aldus Steven van Wijk.
